Gánh nặng “phụ phí” trường học: Phụ huynh cần làm gì để không rơi vào “ma trận” các khoản đóng góp?

Tiếp theo bài viết về việc cần thiết phải giảm tải các khoản “phụ phí” để chia sẻ gánh nặng với phụ huynh, chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn rằng: Bên cạnh sự chờ đợi các chính sách vĩ mô từ cơ quan quản lý, chính các bậc phụ huynh cũng cần trang bị kiến thức để bảo vệ quyền lợi của mình. Làm sao để phân biệt đâu là khoản thu bắt buộc, đâu là thỏa thuận và đâu là “lạm thu” núp bóng tự nguyện?

1. “Giải mã” các khoản thu: Tỉnh táo trước “ma trận”

Thực tế, nhiều phụ huynh vì tâm lý “sợ con bị trù dập”, “ngại va chạm” hoặc đơn giản là không nắm rõ quy định nên thường “nhắm mắt đóng tiền”. Để tránh tình trạng này, cần nắm rõ nguyên tắc:

• Khoản thu bắt buộc: Học phí (theo quy định nhà nước), Bảo hiểm y tế học sinh.

• Khoản thu thỏa thuận/dịch vụ: Tiền ăn bán trú, tiền xe đưa đón, tiền đồng phục, tiền học phẩm… Đây là các khoản thu dựa trên nhu cầu thực tế và phải có sự thống nhất công khai giữa nhà trường và phụ huynh. Phụ huynh có quyền lựa chọn sử dụng hoặc không.

• Khoản đóng góp tự nguyện (Xã hội hóa): Đây là khoản dễ bị biến tướng nhất. Nguyên tắc là không được ép buộc, không quy định mức sàn/trần, không được cào bằng.

2. Cảnh giác với những “chiêu thức” lạm thu phổ biến

Phụ huynh cần đặc biệt tỉnh táo trước các hình thức sau:

• “Combo” sách giáo khoa: Nhà trường hoặc đơn vị cung ứng bán kèm sách giáo khoa chính thức với hàng loạt sách tham khảo, vở bài tập không thiết yếu. Giải pháp: Chỉ mua danh mục sách giáo khoa bắt buộc theo quy định của Bộ GD&ĐT.

• Quỹ Ban đại diện cha mẹ học sinh “biến hình”: Quỹ này bị sử dụng sai mục đích như mua sắm cơ sở vật chất cho trường, quà biếu thầy cô… Lưu ý: Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT quy định rõ Ban đại diện không được quyên góp các khoản không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của Ban.

• “Tự nguyện trên tinh thần bắt buộc”: Các khoản kêu gọi sửa chữa lớp học, lắp điều hòa… được đưa ra dưới danh nghĩa “thỏa thuận” nhưng thực chất gây áp lực để 100% phụ huynh phải đóng.

3. Phụ huynh cần hành động như thế nào?

Thay vì than vãn trên mạng xã hội, phụ huynh hãy là những người tiêu dùng giáo dục thông thái:

• Yêu cầu minh bạch: Trong các cuộc họp phụ huynh đầu năm, hãy mạnh dạn yêu cầu nhà trường/giáo viên chủ nhiệm giải trình chi tiết mục đích, kế hoạch sử dụng của từng khoản thu dự kiến.

• Phát huy vai trò của Ban đại diện: Hãy bầu chọn những người thực sự có tâm và có tiếng nói vào Ban đại diện cha mẹ học sinh, thay vì chỉ chọn những “cánh tay nối dài” của nhà trường để đi thu tiền.

• Dũng cảm nói “Không”: Với các khoản thu dịch vụ không thiết yếu hoặc các khoản “tự nguyện” vô lý, phụ huynh hoàn toàn có quyền từ chối tham gia.

• Sử dụng kênh phản ánh chính thống: Nếu phát hiện dấu hiệu lạm thu rõ ràng, hãy phản ánh lên Ban giám hiệu, Phòng/Sở Giáo dục hoặc các đường dây nóng của cơ quan báo chí.

Giảm gánh nặng phụ phí không chỉ là trách nhiệm của ngành giáo dục mà còn cần sự chung tay, sự hiểu biết và thái độ kiên quyết của chính các bậc phụ huynh. Một môi trường giáo dục lành mạnh là nơi sự đóng góp được thực hiện dựa trên sự minh bạch, tự nguyện và thực sự vì lợi ích của học sinh, chứ không phải là gánh nặng kinh tế đè lên vai mỗi gia đình.

Theo laodong